Bạn có bao giờ tự hỏi vì sao nhà của người Nhật luôn sạch sẽ, gọn gàng và ngăn nắp đến từng chi tiết? Bí quyết nằm ở cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật - một bí quyết biến những ngôi nhà bừa bộn thành không gian sống lý tưởng, ngăn nắp chỉ với vài bước đơn giản mỗi ngày.

Nội dung chính trong bài viết

• Phong cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật không chỉ giúp dọn dẹp hiệu quả mà còn mang lại nhiều lợi ích khác.
• Có nhiều nguyên tắc dọn dẹp nhà cửa của người Nhật như 5S mà Konmari.
• Bật mí những mẹo khi áp dụng cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật.

1. Vì sao phong cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật được cả thế giới ưa chuộng?

Người Nhật từ lâu đã nổi tiếng với lối sống ngăn nắp, tối giản và tinh tế. Với họ, dọn dẹp nhà cửa là một phần trong văn hóa sống, là cách để chăm sóc tâm hồn và nuôi dưỡng mối liên kết với không gian sống. Chính sự hòa quyện giữa ý nghĩa tinh thần và giá trị thực tiễn này đã khiến phong cách dọn dẹp của người Nhật được cả thế giới ngưỡng mộ và học hỏi.

Phong cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật không chỉ giúp dọn dẹp hiệu quả mà còn mang lại nhiều lợi ích như:

Giảm áp lực tâm lý, cải thiện sức khỏe tinh thần

Sống trong một môi trường sạch sẽ, ngăn nắp giúp giải tỏa áp lực, xua tan cảm giác ngột ngạt và giúp đầu óc tỉnh táo hơn. Người Nhật tin rằng, mỗi hành động lau chùi, sắp xếp cũng là cách để loại bỏ những phiền muộn trong lòng. Đó là lý do vì sao họ thường dọn nhà như một nghi thức chuyển giao năng lượng trước khi bắt đầu năm mới hoặc bước sang giai đoạn mới trong cuộc sống.

Tiết kiệm thời gian, không gian sống tối giản, khoa học

Phong cách Nhật ưu tiên sự tối giản và khoa học trong sắp xếp, từ đó giúp không gian trở nên rộng rãi, dễ chịu hơn. Một căn phòng gọn gàng không chỉ dễ tìm đồ mà còn tiết kiệm thời gian mỗi ngày. Việc cắt giảm đồ đạc không cần thiết giúp giảm gánh nặng thị giác, đồng thời mang đến cảm giác kiểm soát và làm chủ cuộc sống.

Nuôi dưỡng cảm giác bình yên, hạnh phúc trong gia đình

Người Nhật xem việc dọn dẹp là cơ hội để các thành viên trong gia đình cùng nhau hành động, trò chuyện và xây dựng mối quan hệ gắn bó. Một ngôi nhà sạch sẽ, thơm tho cũng giúp chủ nhà cảm thấy tự tin khi đón tiếp khách, từ đó tạo ra nhiều khoảnh khắc ý nghĩa và ấm áp hơn trong đời sống hàng ngày.

2. Cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật theo nguyên tắc 5S

Không phải ngẫu nhiên mà cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật lại trở thành hình mẫu lý tưởng cho nhiều quốc gia học hỏi. Trong đó, phương pháp 5S là nền tảng cốt lõi được người Nhật áp dụng không chỉ trong gia đình mà cả trong doanh nghiệp và trường học. 5S là viết tắt của 5 bước hành động, giúp tổ chức không gian sống một cách khoa học và hiệu quả.

2.1. Seiri - sàng lọc

Bước đầu tiên là loại bỏ những vật dụng không còn giá trị sử dụng, từ đó trả lại sự thông thoáng cho ngôi nhà. Khi thực hiện sàng lọc, hãy chia đồ đạc thành ba nhóm:

• Đồ thiết yếu: Những vật bạn dùng hàng ngày, nên để lại và sắp xếp thuận tiện.
• Đồ hiếm khi sử dụng: Cần cân nhắc kỹ. Nếu quá 6 tháng không dùng đến, có thể cho đi hoặc tái sử dụng với mục đích khác.
• Đồ kỷ niệm: Giữ lại chọn lọc và cất trong hộp riêng gọn gàng.

Việc sàng lọc này không chỉ giúp tiết kiệm diện tích mà còn giải phóng tâm lý khỏi sự gắn bó không cần thiết với đồ vật. Ngoài ra, nên sàng lọc thường xuyên để hạn chế việc tích tụ đồ đạc, giúp không gian nhà cửa luôn thông thoáng.

2.2. Seiton - sắp xếp

Sau khi đã loại bớt những món đồ dư thừa, việc tiếp theo là sắp xếp lại mọi thứ một cách logic. Người Nhật ưa chuộng sự tối giản nhưng đầy đủ. Do đó, họ thường phân bổ đồ đạc dựa vào:

• Tần suất sử dụng: Đồ dùng hàng ngày nên đặt ở nơi dễ thấy, dễ lấy.
• Tính năng tương đồng: Nhóm các vật cùng công năng vào một khu vực.
• Không gian phù hợp: Tận dụng chiều dọc, ngăn kéo hoặc hộp lưu trữ để tiết kiệm diện tích.

Ngoài ra, cần bố trí đồ vật sao cho người sử dụng không phải mất công di chuyển đi lấy hoặc tìm kiếm.

2.3. Seiso - làm sạch

Với người Nhật, việc giữ vệ sinh không gian sống là cách để giữ gìn sức khỏe cả thể chất lẫn tinh thần. Bởi vậy khi dọn dẹp nhà ở, cần thường xuyên lau chùi bề mặt và cả những góc khuất như dưới gầm giường, sau tủ lạnh hay khe cửa. Ngoài việc lau dọn, khử khuẩn cũng là bước quan trọng, đặc biệt với những vật dụng nhà bếp và phòng tắm. Sau khi làm sạch, hãy sắp xếp lại đồ đạc vào đúng vị trí và ngăn nắp nhất có thể.

2.4. Seiketsu - săn sóc

Người Nhật duy trì nếp sống ngăn nắp như một phần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày. Việc này đòi hỏi sự kiên trì và kỷ luật cao nhưng lại đem lại nhiều lợi ích lớn về sức khỏe. Do đó, hãy chú ý dọn dẹp nhà cửa thường xuyên, cất đồ đúng chỗ sau khi dùng, lau sạch bếp khi nấu ăn hoặc dọn giường mỗi sáng. Ngoài ra, bạn hãy hạn chế tích trữ và cân nhắc kỹ trước khi mua sắm để tránh làm xáo trộn trật tự đã thiết lập.

2.5. Shisuke - sẵn sàng

Bước cuối cùng và cũng là bước khó nhất chính là rèn luyện tính tự giác, biến việc dọn dẹp thành niềm vui chứ không phải nghĩa vụ. Khi đã quen với việc sống trong không gian gọn gàng, bạn có thể tự giác giữ gìn nhà cửa ngăn nắp mà không cần phải nhắc nhở. Với người Nhật, đây là biểu hiện của sự tôn trọng bản thân, gia đình và tổ ấm của mình.

3. Cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật theo phương pháp KonMari

Trong thế giới hiện đại đầy bộn bề, phương pháp KonMari ra đời như một lời nhắc nhở dịu dàng: hãy sống chậm lại, sống có chọn lọc, ngay cả với những món đồ trong chính ngôi nhà của bạn. Đây được coi là một triết lý sống tối giản và hạnh phúc do chuyên gia Marie Kondo sáng tạo và truyền cảm hứng trên toàn cầu.

Điểm đặc biệt của KonMari nằm ở việc dọn dẹp theo cảm xúc, chứ không đơn thuần là công năng. Marie Kondo đặt ra câu hỏi: “Liệu món đồ này có mang lại niềm vui cho bạn không?”. Chỉ với một tiêu chí tưởng chừng đơn giản đó, bạn có thể tự soi chiếu và đưa ra quyết định đúng đắn khi dọn dẹp nhà cửa.

Cụ thể về 5 nguyên tắc dọn dẹp của phương pháp Marie Kondo

3.1. Nguyên tắc 1: Lựa chọn bằng sự thiết thực và tần suất sử dụng 

Đừng giữ lại món đồ chỉ vì “có thể sẽ dùng đến”, hãy chỉ để lại những thứ bạn thực sự cần hoặc khiến bạn hạnh phúc khi chạm vào. Marie Kondo khuyến khích bạn cân nhắc hai yếu tố:

• Tính khả dụng: Món đồ đó có còn dùng được và phù hợp với cuộc sống hiện tại?
• Tần suất sử dụng: Trong vài tháng gần nhất bạn đã từng sử dụng món đồ đó chưa?

Việc từ bỏ những vật dụng đã lỗi thời là cách bạn tạo chỗ trống để đón nhận những điều mới mẻ và tích cực hơn.

3.2. Nguyên tắc 2: Bày hết tất cả ra sàn và gấp lại cho gọn

Thay vì dọn theo từng phòng, bạn hãy dọn theo từng nhóm (ví dụ: quần áo, sách vở, giấy tờ…). Bạn hãy lấy hết đồ cùng loại ra để có thể nhìn thấy toàn bộ khối lượng và thực trạng của chúng. Điều này giúp bạn dễ dàng đánh giá, tránh việc bỏ sót hay lặp lại sai lầm khi sắp xếp. Quá trình này đôi khi khiến bạn bất ngờ với những món đồ “đã quên là mình từng sở hữu” và cũng là lúc bạn học cách buông bỏ đồ vật dễ hơn.

Ngoài ra, nguyên tắc bày bừa này còn hỗ trợ bạn rèn luyện sự quyết tâm, kiên trì ngay từ những việc đơn giản như dọn dẹp.

3.3. Nguyên tắc 3: Gấp, sắp xếp theo chiều “đứng”

Một điểm nổi bật trong KonMari là kỹ thuật gấp quần áo theo chiều đứng. Thay vì chồng đống, hãy gấp gọn quần áo và xếp chúng song song như xếp sách, giúp bạn dễ quan sát và lấy quần áo. Cách làm này không chỉ giúp bạn tiết kiệm diện tích chứa đồ mà còn giảm tần suất dọn dẹp lại, bởi mọi thứ đã có trật tự ổn định.

3.4. Nguyên tắc 4: Thay thế dần tủ bằng các loại hộp

Tủ có độ bền và tính tiện dụng cao. Tuy nhiên, Marie Kondo khuyên nên chuyển qua các loại hộp nhỏ chia ngăn, đặc biệt cho vật dụng nhỏ như phụ kiện, đồ trang điểm, giấy tờ… Việc phân loại theo hộp sẽ giúp bạn giảm thói quen bày bừa bởi bạn sẽ “có ý thức” hơn khi biết món đồ thuộc về hộp nào.

3.5. Nguyên tắc 5: Nguyên tắc “Spark joy”

Điều cốt lõi nhất của phương pháp KonMari là: giữ lại những gì mang lại niềm vui và dọn dẹp trong trạng thái hạnh phúc. Đó là lý do Marie Kondo thường dọn dẹp vào buổi sáng - khi tâm trí trong lành và tràn đầy năng lượng.

Vì vậy, khi dọn dẹp nhà cửa, bạn hãy:

• Chọn thời điểm tinh thần hứng khởi nhất;
• Bật nhạc nhẹ, mở cửa sổ đón nắng;
• Ăn uống đầy đủ để cơ thể không mệt mỏi;
• Và quan trọng hơn cả: biến việc dọn dẹp thành khoảnh khắc chăm sóc chính mình.

4. Những mẹo nhỏ khi áp dụng cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật

Dọn dẹp nhà cửa theo phong cách Nhật là quá trình tinh giản cuộc sống một cách có chủ đích. Ngoài những cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật kể trên, những mẹo nhỏ sau đây sẽ giúp bạn làm chủ không gian sống hiệu quả và khoa học hơn:

4.1. Dọn dẹp thường xuyên thay vì dồn vào cuối tuần

Người Nhật không chờ đến cuối tuần mới bắt tay vào việc dọn nhà. Họ xem việc này như một phần trong sinh hoạt hàng ngày, thực hiện theo từng khu vực nhỏ và đều đặn. Mỗi ngày chỉ cần 10 - 15 phút, bạn đã có thể duy trì một không gian sống sạch sẽ mà không thấy mệt mỏi hay quá tải.

4.2. Nguyên tắc sắp xếp nhà cửa theo chiều dọc

Một mẹo kinh điển trong cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật là sắp xếp đồ vật theo chiều dọc thay vì chồng lên nhau. Việc này giúp bạn nhìn rõ mọi thứ ngay từ cái nhìn đầu tiên, tránh quên mất những món đồ bị giấu dưới cùng, đồng thời tạo cảm giác không gian rộng rãi hơn hẳn.

4.3. Lên kế hoạch dọn nhà chi tiết

Người Nhật thường lập kế hoạch dọn dẹp rõ ràng, từ việc chọn ngày, khu vực cụ thể đến loại vật dụng cần sắp xếp. Việc lên kế hoạch này không chỉ giúp công việc dọn nhà được thực hiện có hệ thống mà còn giúp bạn tiết kiệm thời gian và tránh bỏ sót các khu vực quan trọng.

4.4. Dọn nhà với miếng kẹp cố định túi bánh mì

Đừng vội vứt những miếng nhựa nhỏ để cố định túi bánh mì – người Nhật tận dụng chúng để quấn gọn dây điện, dây sạc hoặc đánh dấu từng loại dây một cách cực kỳ gọn gàng. Một mẹo nhỏ nhưng có thể làm thay đổi diện mạo ngăn kéo hoặc góc làm việc lộn xộn của bạn.

4.5. Dọn nhà với cây gạt kính

Cây gạt kính không chỉ dùng cho cửa sổ hay nhà tắm mà còn rất hiệu quả để làm sạch sàn nhà, đặc biệt là với những vết nước loang hay bụi mịn bám dính. Người Nhật chuộng dùng loại cây này vì thao tác nhanh, gọn và không để lại vết bẩn như khăn lau truyền thống.

4.6. Tận dụng các khu vực trống

Khoảng không dưới gầm giường, sau cánh cửa hay trên nóc tủ đều có thể trở thành không gian lưu trữ nếu bạn biết tận dụng. Người Nhật thường dùng hộp hoặc túi vải có nhãn dán để phân loại đồ đạc, giúp không gian luôn gọn gàng mà vẫn dễ tìm.

4.7. Chỉ dọn đồ chứ không dọn phòng

Thay vì nghĩ rằng "phải dọn cả phòng ngủ", người Nhật tiếp cận từng loại đồ: dọn tủ quần áo, sau đó đến bàn làm việc, rồi mới đến giường ngủ. Phương pháp này giúp bạn không bị choáng ngợp, đồng thời duy trì động lực dọn dẹp từ đầu đến cuối.

4.8. Tái sử dụng đồ cũ, hộp để dựng đồ đạc

Người Nhật rất hạn chế lãng phí. Những chiếc hộp đựng bánh, túi giấy hoặc khay nhựa đều có thể được tái sử dụng để phân loại đồ nhỏ như phụ kiện, văn phòng phẩm hay gia vị trong bếp. Đây là cách tiết kiệm mà vẫn giữ được sự tinh tế trong cách tổ chức không gian.

5. Lưu ý khi áp dụng phương pháp dọn dẹp kiểu Nhật

Phương pháp dọn dẹp kiểu Nhật tuy đơn giản và hiệu quả, nhưng để áp dụng thành công và duy trì bền vững trong đời sống hàng ngày, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:

5.1. Kiên nhẫn và làm từ từ theo từng khu vực nhỏ

Một trong những sai lầm thường gặp khi bắt đầu dọn dẹp là muốn "giải quyết tất cả trong một ngày". Phong cách Nhật Bản khuyến khích bạn chia nhỏ không gian, bắt đầu từ từng góc nhỏ như ngăn kéo, tủ quần áo hay bàn làm việc. Việc này giúp bạn tránh bị choáng ngợp và có thể tập trung xử lý triệt để từng khu vực, tạo cảm giác thành công và động lực để tiếp tục.

5.2. Linh hoạt, không quá cứng nhắc hay cực đoan

Không phải ai cũng có thể áp dụng toàn bộ quy tắc kiểu Nhật một cách tuyệt đối, đặc biệt khi sống trong môi trường nhiều thành viên, không gian hạn chế hay có trẻ nhỏ. Bạn nên chọn lọc, điều chỉnh phương pháp sao cho phù hợp với điều kiện thực tế của mình. Ví dụ, nếu không thể bỏ hết đồ cũ, bạn có thể phân loại và lưu trữ thông minh thay vì loại bỏ hoàn toàn.

5.3. Khuyến khích cả gia đình cùng tham gia

Dọn dẹp không nên là việc của riêng một người. Hãy khuyến khích các thành viên trong gia đình cùng tham gia bằng cách phân chia nhiệm vụ rõ ràng, tạo thời gian cố định trong tuần cho hoạt động này. Khi mọi người cùng có trách nhiệm, ngôi nhà sẽ luôn duy trì được sự gọn gàng. Đây cũng là cách để xây dựng thói quen sống ngăn nắp cho trẻ nhỏ ngay từ sớm.

Cách dọn dẹp nhà cửa của người Nhật không chỉ là một phương pháp làm sạch, mà còn là nghệ thuật sống tinh gọn, trân trọng những điều cần thiết. Hãy thử áp dụng và biến tổ ấm của bạn thành nơi thực sự đáng trở về sau mỗi ngày dài.